Financiële sancties zijn beperkende maatregelen die worden genomen ten aanzien van landen, personen of entiteiten met als doel een einde te maken aan:

• schendingen van de internationale vrede en veiligheid zoals terrorisme
• de schending van mensenrechten
• de destabilisering van soevereine staten
• de verspreiding van massavernietigingswapens.

Deze financiële sancties maken doorgaans deel uit van een uitgebreider sanctieregime dat ook andere beperkende maatregelen omvat, zoals embargo’s op de uitvoer of invoer van bepaalde producten (vb. wapens, olie, technologieën,…) of beperkingen op het vlak van visums en reizen. De financiële sancties bestaan uit onder meer bevriezingsmaatregelen, het verbod om in bepaalde sectoren te investeren, leningen of verzekeringen toe te staan, de import of export van bepaalde goederen te financieren, etc.

Financiële sancties moeten door iedereen in België worden nageleefd.

Bevriezingsmaatregelen zijn de meest voorkomende vorm van financiële sancties. Ze zijn gericht tegen personen en entiteiten die door de sanctieregimes worden geviseerd en moeten voorkomen dat zij hun schadelijke praktijken kunnen financieren.

Concreet bestaan bevriezingsmaatregelen uit twee onderdelen:

1. enerzijds de verplichting om de tegoeden van deze personen of entiteiten te bevriezen.
2. anderzijds het verbod om aan deze personen of entiteiten tegoeden ter beschikking te stellen.

De meeste sanctieregimes bevatten een lijst van personen en entiteiten op wie bevriezingsmaatregelen van toepassing zijn. Aan deze lijsten worden regelmatig personen of entiteiten toegevoegd of verwijderd. Om een overzicht te bewaren van al de personen en entiteiten die worden geviseerd door de in België geldende sanctieregimes, houdt de Algemene Administratie van de Thesaurie een geactualiseerde en geconsolideerde lijst van deze personen en entiteiten bij die kan worden teruggevonden op de website.

De verschillende financiële sancties moeten worden nageleefd vanaf het moment van hun publicatie in het Publicatieblad van de Europese Unie.

Thans is nog geen geconsolideerde versie van de regelgeving beschikbaar. De verschillende wijzigingsverordeningen kunt U consulteren op de pagina ‘sanctiepaketten’ op de website van de Thesaurie.

Tegoeden zijn financiële activa en voordelen van enigerlei aard, met inbegrip van, maar niet beperkt tot:

• contanten, cheques, geldvorderingen, wissels, postwissels en andere betaalmiddelen;
• deposito’s bij financiële instellingen of andere entiteiten, saldi op rekeningen, schulden en schuldbewijzen;
• in het openbaar en onderhands verhandelde waardepapieren en schuldbewijzen, met inbegrip van aandelen, certificaten van waardepapieren, obligaties, promesses, warrants, schuldbekentenissen en derivatencontracten;
• interesten, dividenden of andere inkomsten uit of waarde voortkomende uit of gegenereerd door activa;
• krediet, recht op compensatie, garanties, uitvoeringsgaranties of andere financiële verplichtingen;
• kredietbrieven, cognossementen, koopbrieven; 
• bewijsstukken van belangen in fondsen of financiële middelen.

Economische middelen zijn activa van enigerlei aard, materieel of immaterieel, roerend of onroerend, die geen tegoeden zijn, maar kunnen worden gebruikt om tegoeden, goederen of diensten te verkrijgen.

Verordening (EU) nr. 833/2014 betreffende beperkende maatregelen naar aanleiding van de acties van Rusland die de situatie in Oekraïne destabiliseren stelt verboden en beperkingen in met betrekking tot bepaalde sectoren zoals:

• Goederen van tweeërlei gebruik (artikel 2)
• Goederen en diensten die bijdragen tot militaire versterking en de ontwikkeling van de Russische defensie (artikel 2bis en bijlage VII)
• Energie (artikelen 3, 3bis en 3ter, bijlagen II en X)
• Luchtvaart en luchtvaartindustrie (artikel 3quater en bijlage XI)
• Maritieme sector (artikel 3septies en bijlage XVI)
• …

Uitzonderingen op deze beperkingen kunnen in sommige gevallen worden toegestaan, in het bijzonder voor contracten die voor een zekere datum werden afgesloten.

Naast de hogervermelde beperkingen, moet men aandachtig zijn om geen fondsen of economische middelen (direct of indirect) ter beschikking te stellen van gesanctioneerde personen en entiteiten (Verordening (EU) nr. 269/2014 betreffende beperkende maatregelen met betrekking tot acties die de territoriale integriteit, soevereiniteit en onafhankelijkheid van Oekraïne ondermijnen of bedreigen).

Tenslotte zijn er ook beperkingen op de handelsrelaties met de Krim en Sebastopol (Verordening (EU) nr. 269/2014 van de Raad van 23 juni 2014 betreffende beperkingen op de invoer in de Unie van goederen van oorsprong uit de Krim of Sebastopol, als antwoord op de illegale inlijving van de Krim en Sebastopol) en de separatistische regio’s Donetsk et Luhansk (Verordening (EU) nr. 2022/263 van de Raad van 23 februari 2022 betreffende beperkende maatregelen in reactie op het besluit van Rusland om de niet onder regeringsgezag vallende gebieden van de oblasten Donetsk en Loehansk van Oekraïne toch als onafhankelijke entiteiten te erkennen en op het besluit van Rusland om troepen naar deze gebieden te sturen).

Tot slot zij ook gewezen op het Decreet nr. 95 van de Russische Federatie dat in werking is getreden op 5 maart 2022. Deze Russische tegenmaatregel bepaalt dat publieke en private schuldenaren in Rusland hun schuldeisers kunnen betalen in Roebel indien deze schuldeiser komt uit een “vijandig land”, dit ten einde de toegang tot vreemde valuta in Rusland te beperken. België werd door de Russische Federatie toegevoegd aan deze lijst.

Concreet wil dit zeggen dat Russische personen en entiteiten bevrijdend kunnen betalen wanneer zij de betaling van hun contract uitvoeren in Roebel aan de door de Centrale Bank van Rusland vastgestelde intrestvoet. Hiervoor kunnen zij bij hun bank de opening van een zgn. C-rekening in Roebel vragen op naam van hun buitenlandse schuldeiser. Het decreet is van toepassing op betalingen van meer dan tien miljoen roebel per maand.

Goedkeuringen voor de betaling van kosten gemaakt in verband met de verlening van juridische diensten zijn voorzien door artikel 4 van Verordening (EU) nr. 269/2014 betreffende beperkende maatregelen met betrekking tot acties die de territoriale integriteit, soevereiniteit en onafhankelijkheid van Oekraïne ondermijnen of bedreigen bevat de bevriezingsmaatregelen die gelden ten aanzien van de gesanctioneerde personen en entiteiten. 

Deel minstens de volgende gegevens om uw verzoek zo vlot mogelijk te kunnen behandelen:

• De verordening en het artikel in kwestie
• De identiteit van de gesanctioneerde persoon of entiteit voor wie u optreedt
• De identiteit van de begunstigde, in casu het advocatenkantoor
• Het bedrag van de gevraagde erelonen of de provisie voor de juridische diensten, alsook het uurtarief van de advocaten werkzaam in het dossier (bv. 100 EUR per uur)
• De bankrekeningennummers in kwestie o Het mandaat van uw cliënt (engagement letter) op basis waarvan betaling verschuldigd is

Het nieuwe artikel 5.1 van Verordening (EU) nr. 883/2014 verbiedt de verkoop, levering, overdracht of uitvoer van eurobankbiljetten aan Rusland of aan alle natuurlijke personen, rechtspersonen, entiteiten of lichamen in Rusland, met inbegrip van de overheid en de Centrale Bank van Rusland, of voor gebruik in Rusland.

Dit specifieke verbod heeft uitsluitend betrekking op de verkoop, levering, overdracht of uitvoer van fysieke eurobankbiljetten en niet op girale geldoverschrijvingen in euro.

Artikel 5 ter van Verordening (EU) nr. 883/2014 verbiedt het aanvaarden van deposito’s van Russische onderdanen of natuurlijke personen die in Rusland verblijven, of van in Rusland gevestigde rechtspersonen, entiteiten of lichamen, indien de totale waarde van de deposito’s van de natuurlijke persoon, de rechtspersoon, de entiteit of het lichaam per kredietinstelling meer dan 100 000 EUR bedraagt.

Dit verbod is niet van toepassing op onderdanen van een lidstaat of natuurlijke personen die in het bezit zijn van een tijdelijke of permanente verblijfsvergunning voor een lidstaat.

Het verbod is evenmin van toepassing op deposito’s die noodzakelijk zijn voor niet aan beperkingen onderworpen grensoverschrijdende handel in goederen en diensten tussen de Unie en Rusland.

Artikel 5.2 van Verordening (EU) nr. 269/2014 verbiedt elke transactie met de Centrale Bank van Rusland waardoor alle transacties met betrekking tot het beheer van reserves en van activa van de Russische Centrale Bank, met inbegrip van transacties met rechtspersonen, entiteiten of lichamen handelend namens, of op aanwijzing van de Russische Centrale Bank, zijn verboden.

Gezien de Centrale Bank van de Russische Federatie het voorwerp uitmaakt van sancties is haar vermogen om internationaal te opereren, en op die manier mee de oorlog te financieren, zwaar geschaad. Dit heeft echter ook gevolgen voor de koers van de Roebel, de Russische munt, die reeds veel van haar waarde heeft verloren en thans erg volatiel is.

Hierdoor wordt het enerzijds een pak duurder voor Rusland om te importeren vanuit de eurozone. Anderzijds kan dit voor Europese ondernemingen die in roebels handelen aanleiding geven tot lagere winsten.

SWIFT is een systeem dat wereldwijd gespecialiseerde diensten inzake financieel berichtenverkeer aanbiedt om veilig betalingsopdrachten uit te wisselen tussen financiële partijen zoals banken en aanbieders van betalingsdiensten.

SWIFT is een privéonderneming die beheert wordt door haar leden, financiële instellingen van over de hele wereld, in het bijzonder banken. SWIFT is dus geen bank of een overheidsinstelling. Aangezien SWIFT een Belgische onderneming is, moet zij de Europese regelgeving naleven.